Mannelijke topsporters kunnen te maken krijgen met haarverlies. Evenals mannen die niet aan topsport doen kunnen ze dan een haargroeimiddel gaan gebruiken om het overmatig haarverlies tegen te gaan. mannen lopen echter het risico op een positieve dopingtest als dat middel finasteride bevat. Hoe vaak komt een positieve test op finasteride voor? Wat is de sanctie bij een positieve test? Waarom behoort finasteride tot de verboden stoffen volgens de WADA-dopinglijst?
Buitenlandse finasteridepositieven
In het buitenland zijn er meerdere gevallen bekend van finasteridepositieven. Eind 2005 werd de Amerikaanse skeletonpiloot Zach Lund positief getest op het gebruik van finasteride. Hij gebruikte al jaren lang Propecia®, een medicijn dat finasteride bevat, tegen kaalheid. Hij gaf ter verdediging aan dat hij geen finasteride gebruikte met de bedoeling om het gebruik van andere stoffen te maskeren. Zijn verdediging werd door ‘The Court of Arbitration for Sport’ (CAS) geaccepteerd. Hij werd uiteindelijk één jaar geschorst, terwijl de standaardsanctie 2 jaar bedraagt.
José Theodore, de Canadese keeper van Montreal Canadiens, werd in november 2005 positief bevonden op het gebruik van finasteride. Hij gebruikte haargroeimiddel met medeweten van zijn clubarts. Hierdoor werd hij geschorst voor deelname aan de Olympische Winter Spelen van 2006 in Turijn.
De Nieuw-Zeelandse tennisser Mark Nielsen werd in januari 2006 positief getest op finasteride. In de ATP Player’s Weekly, een tijdschrift voor proftennissers van 4 oktober 2004 was echter een artikel vermeld dat finasteride per 1 januari aan de lijst van verboden middelen zou worden toegevoegd. Mark Nielsen gaf aan dat hij dit artikel niet had gezien. Tijdens de dopingcontrole heeft hij het niet gemeld dat hij finasteride gebruikte, omdat hij zich hierdoor in verlegenheid voelde gebracht. Pas toen hij bericht kreeg over zijn positieve dopingtest, realiseerde hij zich de impact van het ‘niet melden van dit medicijngebruik’. Omdat hij had kunnen weten dat zijn medicatie op de lijst van verboden middelen stond en zich niet voldoende geïnformeerd had over de toevoeging van finasteride aan de lijst van verboden stoffen heeft de Internationale Tennis Federation Nielsen een schorsing van 2 jaar opgelegd.
Het lijkt alsof deze sporters zich niet gerealiseerd hebben dat medicijnen zoals haargroeimiddelen ook een dopinggeduide stof kunnen bevatten.
Hoe vaak komt een positieve test op finasteride voor?
Zowel in 2005 als in 2006 is er in Nederland één geval een positieve bevinding naar aanleiding van het gebruik van finasteride geregistreerd. In beide gevallen kon geen dispensatie voor het gebruik van finasteride worden overlegd. In totaal gaat het hier zowel in 2005 als 2006 om 0,1% van de positieve testresultaten.
Mondiaal zijn er bij WADA in 2005 28 sporters positief getest op het gebruik van finasteride. In het totaal gaat het om 0,7% van alle positieve bevindingen. Dit lijkt echter een klein aantal, maar voor de sporter die ermee te maken krijgt heeft het een behoorlijke impact. De getallen van WADA over 2006 zijn nog niet bekend.
Welke sancties staan op het gebruik van finasteride?
De maximale sanctie bij een eerste overtreding van het gebruik van een verboden stof is 2 jaar schorsing. Wanneer het een tweede overtreding betreft kan dit aanleiding zijn tot een levenslange schorsing.
Waarom behoort finasteride tot de verboden stoffen?
Sinds 1 januari 2005 is finasteride toegevoegd aan de WADA-lijst van verboden stoffen. Finasteride behoort tot de 5 α-reductaseremmers. Deze groep stoffen remt de omzetting van testosteron in het meer potente dihydrotestosteron. Dihydrotestosteron speelt een belangrijke rol bij de kaalheid van de man. Doordat finasteride de omzetting van testosteron in dihydrotestesteron remt kan het ook toegepast worden om het gebruik van bepaalde androgene anabole steroïden, zoals nandrolon, te verbloemen. Binnen de dopinglijst behoort het dus tot de categorie van de maskerende middelen.
Is er dispensatie mogelijk voor gebruik van finasteride?
Voor het gebruik van finasteride kan dispensatie worden verleend. Het betreft hier dan een reguliere oftewel lange procedure. Dat wil zeggen dat bij de aanvraag gegevens van de behandelend medische specialist moeten worden overlegd waaruit blijkt dat er een medische noodzaak is voor het gebruik van finasteride en dat er geen alternatief beschikbaar is. Uitleg over het aanvragen van dispensaties is hier te vinden.
Sporter, laat je niet verrassen!
Uit bovenstaande casuïstiek van positief geteste sporters kan lering worden getrokken: een sporter moet ten allen tijde alert zijn als hij/zij medicijnen krijgt voorgeschreven, zelfs al lijkt het voorgeschreven middel op het eerste gezicht totaal geen dopinggeduide middelen te bevatten. Hiervoor kan allereerst de dopingwaaier worden geraadpleegd. Wanneer hier geen informatie over het geadviseerde medicijn te vinden is, kan elke werkdag tussen 13.00 en 16.00 uur informatie worden verkregen bij de Doping Infolijn: 0900-200 1000 (€ 0,10 per minuut). Vragen kunnen ook per mail worden gesteld.