Dopingcontroles en andere bevindingen 2019

Samenvatting

In 2019 heeft de Dopingautoriteit 3.140 dopingcontroles uitgevoerd. Voor de afhandeling van deze dopingcontroles geldt het volgende:

• De Dopingautoriteit verzorgde de afhandeling van de resultaten van de 2.427 controles die onderdeel vormden van het nationaal controleprogramma, inclusief eventueel noodzakelijke tuchtrechtelijke stappen. Het betrof 2.068 urinecontroles en 359 bloedcontroles. Daarnaast werd ook een deel afgehandeld van de resultaten van controles die voor derden werden uitgevoerd.
• In 36 van de gevallen waarvan het resultaat door de Dopingautoriteit werd afgehandeld, werden afbraakproducten van één of meer dopinggeduide stoffen aangetroffen (inclusief atypische bevindingen).
• In 12 gevallen van deze concludeerde de Dopingautoriteit dat er sprake was van een dopingovertreding (aanwezigheid van een of meer verboden stoffen). Daarnaast werden 3 andere mogelijke overtredingen vastgesteld, wat het totale aantal mogelijke dopingovertredingen op 15 brengt.
• In 11 gevallen leidde dit alles tot aangifte van een dopingovertreding bij een Nederlandse sportbond, in 1 geval tot aangifte bij de Commissie Naleving Dopingsancties (een commissie van de Dopingautoriteit), in 1 geval concludeerde de aanklager van het Instituut Sportrechtspraak dat er onvoldoende grond was voor het doen van aangifte, en in 2 gevallen accepteerde de betrokkene een sanctievoorstel waardoor een tuchtprocedure niet nodig was.
• De middelen die tot de meeste overtredingen leidden waren de stimulantia (4 tuchtzaken en 1 maal acceptatie sanctievoorstel) en cannabinoïden (2 tuchtzaken, 1 maal acceptatie sanctievoorstel).
• De meeste overtredingen werden vastgesteld in de krachtsporten (3).

Aantallen controles

Het aantal in 2019 uitgevoerde dopingcontroles (3.140) is vrijwel gelijk aan het uitgevoerde aantal in 2018 (3.145). Van het totale aantal controles waren 2.427 controles onderdeel van het nationaal controleprogramma. Van deze controles werd 51% buiten, en 49% binnen wedstrijdverband uitgevoerd. In 37% van deze controles werd ook op EPO geanalyseerd (2018: 43%). De overige 713 controles werden uitgevoerd in opdracht en voor rekening van buitenlandse zusterorganisaties, internationale sportfederaties, professionele sportorganisaties, WADA, evenementorganisatoren en Nederlandse sportbonden. Dit is een daling van 20% ten opzichte van 2018, toen het 888 controles betrof.

	2016	2017	2018	2019
Totaal aantal controles	2.788	3.008	3.145	3.140
Nationaal Controle Programma	2.061	2.408	2.257	2.427
Overige controles	727	600	888	713

Missed tests / Filing failures / Onsuccesvolle pogingen

In 2019 zijn in totaal 37 definitieve whereabouts-fouten (Missed tests en Filing failures) geregistreerd (2018: 31). Dit is een stijging van ca. 20%. In 2019 is in één geval een whereabouts-fout voor een tweede maal, en in geen enkele geval is een whereaboutsfout voor een derde maal binnen 12 maanden bij eenzelfde sporter geconstateerd. In 2019 heeft in 406 gevallen (2018: 103) een geplande dopingcontrole geen doorgang kunnen vinden, anders dan wegens een Missed test binnen het One Hour Timeslot. Redenen hiervoor waren vooral het ontbreken van voldoende personele capaciteit om een controle binnen de gestelde termijn uit te voeren, de afwezigheid op het huisadres op het moment van de controle (bij controles zonder whereabouts-informatie), het uitvallen van een training of wedstrijd waaraan de sporter zou deelnemen (bijv. wegens weersomstandigheden), of het onverwacht niet deelnemen van een sporter aan een training of wedstrijd (bijv. wegens een blessure).

Aangetroffen dopinggeduide stoffen

In 36 monsters (2018: 30) werden 58 afwijkingen gerapporteerd, inclusief afwijkende T/E-ratio’s en de atypische steroïdprofielen: 18 monsters bevatten 2, 3 of 4 (afbraakproducten van) verboden stoffen. De grootste groep werd dit jaar gevormd door de stimulantia, die 29 maal werden aangetroffen (15 maal in 2018). De tweede plaats werd ingenomen door de Diuretica/maskerende middelen, die 11 maal werden aangetroffen, wat een opmerkelijke stijging betekende (0 maal in 2018). Getalsmatig leverden de anabole middelen met 4 constateringen aanmerkelijk minder bevindingen op dan in 2018 (12). Het aantal gevallen waarin hormoon- en metabole modulatoren werden aangetroffen daalde van 7 (2018) naar 5 (2019). Het aantal monsters waarin cannabinoïden werden aangetroffen steeg (van 2 in 2018 naar 3 in 2019).

	2018	2019
Totaal	38	58
Anabole middelen	12	4
Peptide hormonen, groeifactoren en verwante stoffen	0	1
Bèta-2 agonisten	1	1
Hormoon- en metabole modulatoren	7	5
Diuretica / maskerende middelen	0	11
Stimulantia	15	29
Cannabinoïden	2	3
Glucocorticosteroïden	0	2
Bètablokkers	1	2

Van aangetroffen stoffen naar overtredingen

De 58 aangetroffen afwijkingen bevonden zich in 36 urinemonsters. In 24 van de 36 dossiers waarin één of meer afwijkingen werden aangetoond, werd vastgesteld dat er géén reden was om aangifte te doen van overtreding van het dopingreglement dan wel om een sanctievoorstel te doen. In al deze gevallen was een medische dispensatie aanwezig of werd door de GDS-commissie alsnog een medische dispensatie verleend voor het gebruik van de geconstateerde stof. In 12 van deze 36 gevallen (‘positieve monsters’) werd geconcludeerd dat er wel sprake was van een overtreding van het dopingreglement. De stoffen (ingedeeld conform de WADA-dopinglijst) die tot de meeste dopingovertredingen leidden waren de stimulantia.

Afhandeling belastende bevindingen

Naast deze 12 laboratoriumbevindingen die tot de conclusie leidden dat er sprake was van een dopingovertreding, waren er nog eens 3 andere bevindingen genoteerd die tot de conclusie leidden dat er mogelijk sprake was van een dopingovertreding. Het betrof 1x een schending van een eerder (wegens een begane dopingovertreding) opgelegde schorsing, en 2x een verdenking van het gebruik van een verboden stof. In deze laatste twee zaken was het niet de Dopingautoriteit die de feiten constateerde, noch was het de Dopingautoriteit die het onderzoek uitvoerde (dit was het Instituut Sportrechtspraak). In 2019 werden in totaal dus 13 dopingovertredingen geheel of gedeeltelijk door de Dopingautoriteit afgehandeld.

• In 2 gevallen accepteerde de betrokkene een sanctieaanbod en kon de een aangifte achterwege blijven.
• In 10 gevallen maakte de Dopingautoriteit zaken aanhangig wegens de aanwezigheid van een of meer verboden stoffen bij de betreffende Nederlandse sportbond.
• In 1 geval maakte de Dopingautoriteit een zaak aanhangig bij de Commissie Naleving Dopingsancties.
• In 2 gevallen was de Dopingautoriteit niet betrokken bij de afhandeling van de (mogelijke) overtredingen.

De 15 mogelijke dopingovertredingen werden begaan door 15 verschillende sporters (14 mannen, 1 vrouw).

Overtredingen	2018	2019
Totaal aantal vastgestelde overtredingen	15	15
Verboden stoffen	13	12
Overige mogelijke overtredingen	2	3

De verdeling van de belastende bevindingen over de sporten

Het hoogste aantal overtredingen werd in 2019 vastgesteld in de krachtsporten (3). In totaal zijn de 15 belastende dossiers verspreid over 10 sporten (2018: 15 belastende dossiers verspreid over 12 sporten).

Dopingovertredingen per sport	2018	2019
Totaal	15	15
Atletiek	1	1
Autosport	0	1
Basketbal	1	0
Biljart	2	0
Cricket	0	2
Darts	0	21
Honkbal	1	0
Karate-do	0	1
Krachtsport (powerliften/bodybuilden)	1	3
Motorsport	12	0
Onderwatersport	0	1
Rugby	1	13
Vechtsport	3	0
Voetbal	14	0
Volleybal	1	0
Waterskiën	15	16
Wielrennen	1	2

¹ Behandeld en beoordeeld door Instituut Sportrechtspraak.
² Sanctievoorstel geaccepteerd.
³ Sanctievoorstel geaccepteerd.
⁴ Sanctievoorstel geaccepteerd.
⁵ Sanctievoorstel geaccepteerd.
⁶ Sanctievoorstel geaccepteerd.

Meldingen

In 2019 werd er bij de Dopingautoriteit 25 maal melding gedaan door externen over mogelijke dopingovertredingen. Het aantal meldingen is ten opzichte van 2018 gedaald, toen er 47 externe meldingen geregistreerd werden. De inhoud van de meldingen is sterk in kwaliteit gestegen ten opzichte van 2018. De meldingen betroffen 11 verschillende sporten (21018: 12). In 13 gevallen betrof het vermoedens van dopinggebruik, in drie gevallen het vermoeden van het faciliteren van dopinggebruik, in twee gevallen het vermoeden van handel in doping en in drie gevallen betrof het een melding betreffende gedrag dat geen dopingovertreding vormt (zoals het gebruik van drugs buiten wedstrijdverband zonder de intentie de sportprestatie te verbeteren of “mechanische doping”). Er waren daarnaast vier gevallen die niet in bovenstaande categorieën vallen. Naast voornoemde externe meldingen heeft de Dopingautoriteit eveneens zes meldingen via interne bronnen ontvangen. Dit betreffen meldingen die via collega’s tot de Intelligence Officer zijn gekomen.

Tuchtrechtelijke afhandeling

In Nederland is de tuchtrechtelijke afhandeling van vastgestelde dopingovertredingen een verantwoordelijkheid van de sportbonden. Alleen schendingen van opgelegde dopingsancties worden door een eigen commissie van de Dopingautoriteit (de Commissie Naleving Dopingsancties) afgehandeld. De Dopingautoriteit heeft daarnaast het recht om een sanctievoorstel te doen. Als de betrokkene dit voorstel accepteert is daarmee de zaak afgesloten, en blijft behandeling door een tuchtcommissie achterwege. In 2019 zijn 12 tuchtrechtelijke uitspraken gedaan. Elf maal betrof het een uitspraak van het Instituut Sportrechtspraak dat namens sportbonden de tuchtrechtelijke afhandeling verzorgt. Eenmaal betrof het een uitspraak van de Commissie Naleving Dopingsancties. Acht maal is een sanctievoorstel van de Dopingautoriteit geaccepteerd. Zes van de afgehandelde overtredingen werden in 2019 begaan, 13 werden in 2018 begaan en één stamde uit 2017. In 18 van de 20 zaken werd een sanctie opgelegd, en wel als volgt:

• 3x Reprimande
• 2x 1 jaar uitsluiting
• 1x 19 maanden uitsluiting
• 6x 2 jaar uitsluiting
• 5x 4 jaar uitsluiting
• 1x 8 jaar uitsluiting

In één zaak volgde vrijspraak, en in één zaak verklaarde de tuchtcommissie zich onbevoegd.